Οι
Κοινότητες, ανεξάρτητα από τον τρόπο και το περιεχόμενο της λειτουργίας τους
αποτελούν διαχρονικά θεσμό, που εισέφεραν αρχικά όχι μόνον στην οργάνωση της λειτουργίας και δράσης των
τοπικών κοινωνιών, αλλά και στην ενίσχυση του αντιστασιακού φρονήματος του
Ελληνισμού ως συστατικού στοιχείου της εθνικής μας συνείδησης και μεταγενέστερα στην άμεση διαχείριση κάθε
είδους προβλήματος, που προέκυπτε είτε
από τη καθημερινότητα, είτε από τις τοπικές και υπερτοπικές αναπτυξιακές
ανάγκες.
Ο
διαχρονικός ρόλος του θεσμού αυτού ανέδειξε τις Κοινότητες σε μάχιμο
συμπαραστάτη των πολιτών στις διεκδικήσεις τους για την βελτίωση της ποιότητας
ζωής τους με καθοριστικό ρόλο στην τοπική και εθνική ανάπτυξη. Οι Κοινότητες
λειτουργούσαν και λειτουργούν στην βάση της συσπείρωσης και της συμμετοχής των
πολιτών, που αντιπροσωπεύουν και για το λόγο αυτόν δίκαια χαρακτηρίζονται ως
θεμέλια και κύτταρα της δημοκρατικής λειτουργίας.
Η Ελληνική
Πολιτεία με τον Ν. 3852/201 («ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗΣ») καθιέρωσε – στα πλαίσια της
ανταπόκρισης του νομοθέτη στο ειδικότερο κάλεσμα της Ευρωπαϊκής Συνθήκης της Λισσαβόνας
για την αναγκαιότητα συμμετοχής των πολιτών στα κέντρα λήψης των αποφάσεων, που
τους αφορούν (αρχή της εγγύτητας) – τον θεσμό των Δημοτικών και Τοπικών
Κοινοτήτων. Οι Κοινότητες, με βάση την θεσμική τους συγκρότηση αποτελούν θεσμό
ενδοδημοτικής αποκέντρωσης, της οποίας τα όργανα (Συμβούλιο της Κοινότητας,
Πρόεδρος του Συμβουλίου της Κοινότητας και Συνέλευσης των Κατοίκων της
Κοινότητας) , ως θεσμοί λαϊκής συμμετοχής μεταφέρουν προς τους Δήμους αιτήματα
και προς τους πολίτες τις αποφάσεις των Δημοτικών Οργάνων, που αφορούν τη
τοπική κοινωνία, που εκπροσωπούν. Στην συνέχεια με τον Ν. 4555/2018, χωρίς να
θιγεί το ουσιαστικό περιεχόμενο της λειτουργίας των Κοινοτήτων, έγιναν
περιορισμένες βελτιωτικές παρεμβάσεις στην κατεύθυνση της σχετικής αυτονομίας,
κυρίως με τον αποσυσχετισμό της εκλογής των κοινοτικών οργάνων από την εκλογή
των δημοτικών (ξεχωριστές κάλπες).
Παρά τις
διοικητικές δυσλειτουργίες, που προέκυπταν και προκύπτουν κυρίως από την
ενδυνάμωση του δημαρχοκεντρικού μοντέλου σε βάρος της όποιας αποκεντρωμένης
λειτουργίας, που κατά τα λοιπά προωθούσε το θεσμικό καλλικρατικό πλαίσιο (σε
πλήρη μάλιστα αντίθεση με τις διακηρυκτικές αρχές που ευαγγελιζόταν), οι Κοινότητες
κατόρθωσαν, έστω και περιορισμένα να επιτελέσουν τον ρόλο τους. Έτσι τα Κοινοτικά
Όργανα, ως πολιτικο-συμμετοχικοί θεσμοί, κατέβαλαν και καταβάλλουν αξιόλογες
προσπάθειες, που βασίζονταν στην δημιουργική συμμετοχή των πολιτών σε
διαδικασίες συνδιαμόρφωσης, κάθε μορφής και περιεχομένου αναπτυξιακών
προγραμμάτων, που αφορούσαν τις Κοινοτικές επικράτειες. Παρά τις αντιξοότητες,
που προκαλούνταν κυρίως από τον διοικητικό συγκεντρωτισμό και τις γενικότερες
δυσμενείς κοινωνικο-οικονομικές συνθήκες, τα Κοινοτικά Όργανα, κατέβαλαν
ιδιαίτερες προσπάθειες και έδωσαν τον δικό τους αγώνα για να οργανώνουν και να
προωθούν κάθε συλλογική διεκδίκηση των πολιτών για των εντοπισμό των
προβλημάτων, την ιεράρχηση τους και την υποβολή προτάσεων για την επίλυσή τους.
Με λίγα λόγια τα Κοινότητες προσπάθησαν και προσπαθούν να αναδείξουν τη
συμμετοχική δημοκρατία ως βασικό συστατικό και αναπόσπαστο στοιχείο της
λειτουργίας τους. Παρά την έλλειψη θεσμικής εμπειρίας και την ύπαρξη κραυγαλέων
νομικών ασαφειών ως προς το περιεχόμενο της διοικητικής τους δράσης, οι
Κοινότητες συνέβαλαν και συμβάλλουν καθοριστικά στη αποτελεσματική λειτουργία
των Ο.Τ.Α. με την κατοχύρωση και ανάπτυξης της τοπικής δημοκρατίας.
Η ανάγκη
ύπαρξης και λειτουργίας του θεσμού των Κοινοτήτων, προέκυπτε και προκύπτει για
το σύνολο των Ο.Τ.Α. της επικράτειας και ιδιαίτερα γι΄αυτούς, που παρουσιάζουν
ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. Στην κατηγορία αυτή ανήκει και ο Δήμος Μάνδρας
Ειδυλλίας - Αττικής. Ο Δήμος αυτός, γέννημα και θρέμμα των καλλικρατικών
μεταρρυθμίσεων, διακρίνεται από πολυποίκιλα γεωμορφολογικά στοιχεία, καλύπτει
μία τεράστια έκταση μεγέθους 426,197
τετραγωνικών χιλιομέτρων, διαθέτει μικρό πληθυσμό της ποσοτικής τάξης των
17.885 κατοίκων, συναποτελούμενο από τέσσερις (4) γεωγραφικά διάσπαρτες
Κοινότητες (Μάνδρας, Ερυθρών, Βιλίων και Οινόης) στις οποίες περιλαμβάνονται
και 23 επίσης διάσπαρτοι οικισμοί. Λόγω των ιδιαιτέρων αυτών χαρακτηριστικών ο
εν λόγω Δήμος, μπορεί να λειτουργήσει αποτελεσματικά με πλήρη ανάπτυξη της ενδοδημοτικής
αποκέντρωσης και συνεπώς με την ενίσχυση της λειτουργίας των Κοινοτήτων. Κάθε
άλλο μοντέλο διοίκησης, αδυνατεί να αντιμετωπίσει την διαμόρφωση και εφαρμογή
ενός ορθολογικού προγραμματισμού, που θα συμβάλει καθοριστικά στην ενδοδημοτική
συνοχή, με την άρση, κυρίως, των όποιων αναπτυξιακών ανισοτήτων και συνακόλουθα
στην ενδυνάμωση της κοινής δημοτικής συνείδησης.
Στον Δήμο
Μάνδρας Ειδυλλίας-Αττικής ανήκουν και οι Ερυθρές (Κριεκούκι), μία κωμόπολη, που
βρίσκεται στο απώτατο βορειοδυτικό άκρο της Αττικής, η οποία μέχρι και το έτος
2010, και μέχρι τις αναγκαστικές συνενώσεις των Ο.Τ.Α, που επέβαλε το
καλλικρατικό θεσμικό πλαίσιο, αποτελούσε αυτοτελή Δήμο. Στις αρχές του έτους
2019, οι πολίτες των Ερυθρών, θέλοντας να ενδυναμώσουμε τον κοινό μας αγώνα για
ανάπτυξη και προκοπή του τόπου μας, αποφασίσαμε να πάρουμε την τύχη του χωριού
μας στα χέρια μας. Αξιοποιώντας τις λυμφατικές μεταρρυθμίσεις του «ΚΛΕΙΣΘΕΝΗ»
θέσαμε ως βασικές αρχές για την περαιτέρω λειτουργία της Κοινότητας Ερυθρών την
Τοπική Αυτονομία, την Άμεση Δημοκρατία, την Κοινωνικό Έλεγχο και την Παραγωγική
Ανασυγκρότηση του τόπου μας. Οι συμπολίτες μας έχοντας ως κίνητρο εκλογικής
προτίμησης την ανάγκη επιβίωσης του τόπου μας και την περαιτέρω ισόρροπη
ανάπτυξη, αναγνώρισαν την αξία των διακηρυκτικών μας αρχών, αλλά και την
αποφασιστικότητά μας να πορευθούμε στον δρόμο του αγώνα για ένα καλύτερο
μέλλον, μακριά από τα οποία συμφέροντα και τις όποιες μικροπολιτικές
επιδιώξεις, επικύρωσαν με ένα συντριπτικό αποτέλεσμα (65%) τις αρχές και τις
επιδιώξεις μας.
Σήμερα η
Κοινότητα Ερυθρών, λειτουργεί σε συνθήκες διαφάνειας, δημοκρατικών ανοιχτών
διαδικασιών (με τις τακτικές συνεδριάσεις του Συμβουλίου και την ανάδειξη της
Συνέλευσης των Κατοίκων ουσιαστικά σε ανώτερο Κοινοτικό Όργανο), με την
διεύρυνσης της συμμετοχή των πολιτών (Θεματικές Επιτροπές), δίνοντας περαιτέρω
και παράλληλα την μάχη της τόσο για υλοποίηση ενός φιλόδοξου αναπτυξιακού
προγράμματος, όσο και για την αντιμετώπιση των προβλημάτων της
καθημερινότητας.
Πρόσφατα
πληροφορηθήκαμε σχετικά με το περιεχόμενο του σχεδίου νόμου, που παρουσίασε ο
Υπουργός Εσωτερικών στο Υπουργικό Συμβούλιο (31.01.2021), με το οποίο
προβλέπονται σημαντικές αλλαγές στο θεσμικό αυτοδικοικητικό πλαίσιο. Οι αλλαγές
αυτές, οι οποίες προωθούνται, χωρίς να έχει προηγηθεί ουσιαστικός διάλογος με
όλους τους εμπλεκόμενους φορείς, συνίστανται, μεταξύ άλλων στην κατάργηση της
ξεχωριστής κάλπης για την ανάδειξη των Κοινοτικών Οργάνων, στην κατάργηση των
Κοινοτήτων στις έδρες κάθε Δήμου, στο περιορισμό του αριθμού των Κοινοτικών
Συμβούλων, στην μετατροπή των Κοινοτικών Συμβούλων σε προέκταση και εξάρτημα
των υποψηφίων των Δημοτικών Συνδυασμών και κυρίως στην υποβάθμιση των
Κοινοτήτων με την συγκέντρωση και μεταφορά αρμοδιοτήτων στα κεντρικά Δημοτικά
Όργανα.
Οι
προτεινόμενες αλλαγές, δεν συνιστούν παρά υποβάθμιση της τοπικής δημοκρατίας
στο πλαίσιο της ενδοδημοτικής αποκέντρωσης και απαξιωτικές επιλογές, για όλους
εμάς, που αγωνισθήκαμε και εξακολουθούμε να αγωνιζόμαστε για την ουσιαστική
συμμετοχή μας στην λήψη αποφάσεων, που μας αφορούν, στην κατάρτιση κάθε είδους
προγραμμάτων έργων και δράσεων και στον κοινωνικό έλεγχο των δημοτικών
πεπραγμένων. Συνιστούν ουσιαστικά στέρηση της δυνατότητάς μας να σχεδιάζουμε
την προοπτική και γενικότερα το μέλλον του τόπου μας σύμφωνα με τις οραματικές επιδιώξεις
και επιθυμίες μας. Πρόκειται για στέρηση, που θα μας μετατρέπει από πολίτες,
που υπάρχουν και λειτουργούν στο πλαίσιο μίας Κοινότητας, που οι ίδιοι
διαμορφώνουν, σε κατοίκους ενός οικιστικού συγκροτήματος που αναμένουν άβουλοι
την έλευση ενός αδιόρατου μέλλοντος, που άλλοι προετοιμάζουν. Πρόκειται
ουσιαστικά για στέρηση ψυχής. Γιατί ψυχή για εμάς είναι η ζώσα Κοινότητα, που
υπάρχει, στηρίζεται και αναπαράγεται από την δυνατότητα των πολιτών της να την
διαχειρίζονται και να την διοικούν. Οι προτεινόμενες αλλαγές δεν αποτελούν παρά
ένα βόλι στην καρδιά της τοπικής δημοκρατίας και στην ψυχή μας, που δεν είναι
άλλη από την Κοινότητα Ερυθρών, του Δήμου Μάνδρας Ειδυλλίας-Αττικής. Και επειδή
στην προκειμένη περίπτωση η απώλεια ψυχής ισοδυναμεί με την κοινωνική μας
απαξίωση, με την παρούσα δηλώνουμε ότι θα αγωνισθούμε με κάθε μέσο και με κάθε τρόπο ενάντια σε κάθε μέτρο στέρησης των
κοινωνικών και πολιτικών μας δικαιωμάτων.
Θα
αγωνισθούμε και μάλιστα όχι μόνο για την
μη εφαρμογή των προτεινόμενων νομοθετικών αλλαγών, αλλά και για την περαιτέρω αναβάθμιση των Κοινοτήτων,
διεκδικώντας περαιτέρω αρμοδιότητες και πόρους και σαφές και ολοκληρωμένο
θεσμικό πλαίσιο, με συνταγματική μάλιστα κατοχύρωση, για τη δημοκρατική λειτουργία μίας πολυεπίπεδης
τοπικής διακυβέρνησης.
Κοινότητα
Ερυθρών 6η Φεβρουαρίου 2021
Παναγιώτης
Απ. Κουτσουλέλος
Μέλος
της Επιτροπής Διοικητικής Υποστήριξης
της Κοινότητας Ερυθρών