ΓΙΑ ΤΟ ΚΟΙΝΟΤΙΚΟ ΚΙΝΗΜΑ

 

Η κυβερνητική επιλογή υποβάθμισης του θεσμού των Κοινοτήτων έχει ήδη δημιουργήσει εντονότατες αντιδράσεις στις τοπικές κοινωνίες ιδιαίτερα της Ελληνικής υπαίθρου. Οι αντιδράσεις αυτές, που αφορούν στην απόκρουση των μεταρρυθμίσεων, που προωθούνται με το, υπό ψήφιση νομοσχέδιο «ΕΚΛΟΓΗ ΔΗΜΟΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΩΝ ΑΡΧΩΝ», σχετίζονται κυρίως με τον προτεινόμενο τρόπο ανάδειξης των Κοινοτικών οργάνων, κύρια χαρακτηριστικά του οποίου είναι η κατάργηση της χωριστής κάλπης και η εξάρτηση της εκλογικής τους ανάδειξης από τον δημοτικό συνδυασμό, πράγμα το οποίο συνιστά νόθευση της λαϊκής βούλησης. Οι αντιδράσεις αυτές εκδηλώθηκαν από τον χρόνο δημοσίευσης του σχεδίου νόμου με εκδόσεις εκατοντάδων ψηφισμάτων από τα , ανά την επικράτεια, Κοινοτικά Συμβούλια, αλλά και από δεκάδες Δημοτικά Συμβούλια, όπου ρητά και κατηγορηματικά δηλώνεται η άρνηση των απαξιωτικών μεταρρυθμίσεων και η ανάγκη θεσμικής ενίσχυσης των Κοινοτήτων.  Περαιτέρω και παράλληλα, η ανάγκη οργανωμένης και αποτελεσματικής παρέμβασης, ώθησε περί τις 1.000 περίπου Κοινότητες της χώρας να συγκροτήσουν Πανελλήνιο Δίκτυο Κοινοτήτων, το οποίο πλέον διατυπώνει επεξεργασμένο συλλογικό λόγο, αξιώνοντας  πρόσθετες αρμοδιότητες και πόρους και σαφές και ολοκληρωμένο θεσμικό πλαίσιο για τη  δημοκρατική λειτουργία μίας πολυεπίπεδης τοπικής διακυβέρνησης.

Καθίσταται συνεπώς προφανές ότι έναντι της κυβερνητικής πολιτικής, που έχει επιλέξει να καταργήσει ή να αποδυναμώσει  συμμετοχικούς θεσμούς, που συμβάλλουν στην ανάπτυξη και στην  ενδυνάμωση της τοπικής δημοκρατίας, ένα νέο ακηδεμόνευτο μαζικό κίνημα έχει γεννηθεί. Ένα κίνημα, που στους χαλεπούς καιρούς του κοινωνικού περιορισμού, αρθρώνει ουσιώδη λόγο αντίστασης και αξίωσης για την προάσπιση του δημόσιου χώρου και των πολιτικών δικαιωμάτων. 

 

Και ενώ έχει ολοκληρωθεί ήδη η διαβούλευση επί των προτεινόμενων μεταρρυθμίσεων και το σχέδιο νόμου άγεται στην αρμόδια Κοινοβουλευτική Επιτροπή, καθοριστική προβάλλει η ανάγκη ποιοτικής αναβάθμισης του κοινοτικού κινήματος, προκειμένου να αντιμετωπίσει τις εξελίξεις, που διαμορφώνονται τόσο με την ψήφισή του, όσο και κυρίως με την πορεία της εφαρμογής του στις επερχόμενες εκλογές του Οκτωβρίου του 2023, αλλά ενδεχομένως και μετά από αυτές.

 

Η ποιοτική αναβάθμιση του κοινοτικού κινήματος σχετίζεται άμεσα, μεταξύ άλλων και με την ανάγκη κτήσης ορισμένων χαρακτηριστικών, που θα το προσδιορίζουν. Συγκεκριμένα το κοινοτικό κίνημα οφείλει στην πορεία του για την καταξίωσή του να:

α) Να παραμείνει ακηδεμόνευτο. Ο βαθμός της συσπείρωσης κοινοτικών εκπροσώπων από όλη των επικράτεια, ανεξάρτητα από την πολιτική τους προέλευση και θέση, είναι υψηλός και πρωτοφανής όχι μόνον για τα αυτοδιοικητικά δεδομένα. Ο ακηδεμόνευτος χαρακτήρας του κινήματος εγγυάται την δημιουργική του πορεία και καταξίωση σε αποσυσχετισμό με ένα, κατά γενική παραδοχή και ομολογία, παρακμιακό πολιτικό σύστημα, του οποίου η αρνητική προσφορά έχει ήδη αξιολογηθεί και αποτιμηθεί από τους πολίτες.      

 

β) Να είναι πιστό σε ουσιώδεις δημοκρατικές αρχές.  Τόσο η αυτοδιοικητική παράδοση, όσο και κυρίως η ανάγκη αναβάθμισης του ρόλου πολίτη σε ουσιαστικό συνδιαμορφωτή της προοπτικής του τόπου του, επιβάλλουν στο κίνημα να αναδείξει την άμεση δημοκρατία και τον κοινωνικό έλεγχο ως βασικές αρχές, που θα διέπουν την θεσμική λειτουργία των Κοινοτήτων.

 

γ) Να προβάλλει τον κοινωνικό ρόλο του θεσμού. Με βάση την αρχή της εγγύτητας, οι Κοινότητες μπορούν να αποτελέσουν τον θεσμό εκείνο, που θα παρεμβαίνει αποφασιστικά για την πρακτική εφαρμογή κάθε μορφής κοινωνικής αλληλεγγύης και για την επιστήριξη της κοινωνικής πρόνοιας και της πρωτοβάθμιας υγείας, της οποία η απουσία, στον καιρό της πανδημίας, είναι χαρακτηριστική.   

 

δ) Να είναι πατριωτικό. Οι Κοινότητες υλοποιώντας την θεσμική τους αποστολή, τονίζουν και ενδυναμώνουν το ενδιαφέρον για τους τόπους μας, τα χωριά και τις γειτονιές μας. Η εκτέλεση αυτής της αποστολής είναι ανάγκη να συνεπιφέρει και το συνολικό μας ενδιαφέρον για την πατρίδα. Με μορφές πανελλαδικής συνεργασίας, οι Κοινότητες θα έχουν την δυνατότητα να επεξεργάζονται να προτείνουν αναπτυξιακά σχέδια στα πλαίσια της παραγωγικής ανασυγκρότησης της χώρας και στην προοπτική διαμόρφωσης μίας επιτέλους εθνικής αναπτυξιακής πορείας. Σχέδια, που θα συνυφαίνουν την δημιουργική τοπική προοπτική με την συνολική κοινωνικο-οικονομική ανάταξη της χώρας.

 

Μοχλός και μέσο για να κτήσει το Δίκτυο τα χαρακτηριστικά του ακηδεμόνευτου, δημοκρατικού, κοινωνικού και πατριωτικού κινήματος, είναι ο  τρόπος  ύπαρξης και λειτουργίας του, δηλαδή η οργάνωσή του. Για τα δομικά στοιχεία της οργάνωσης αυτής και για τις αρχές, που θα διαπνέουν την λειτουργία της, θα επανέλθω σε μελλοντικό μου σημείωμα.

 

Κοινότητα Ερυθρών του Δήμου Μάνδρας Ειδυλλίας – Αττικής 23.03.2021

 

Παναγιώτης Απ. Κουτσουλέλος

Πρόεδρος της Επιτροπής Διοικητικής Υποστήριξης της Κοινότητας Ερυθρών

      

     

 

 

 

ΚΟΙΝΟΤΗΤΕΣ: Πορεία προς μία οργανωμένη παρέμβαση

 Είναι γνωστό, ότι από τις 4 Μαρτίου 2021 έχει τεθεί σε δημόσια ηλεκτρονική διαβούλευση η νομοθετική πρωτοβουλία του Υπουργείου Εσωτερικών με τον τίτλο «Εκλογή Δημοτικών και Περιφερειακών Αρχών». Πρόκειται για το σχέδιο νόμου, με το οποίο, ενώ δεν φέρονται να θίγονται οι αρμοδιότητες και η αποστολή των Κοινοτήτων, όπως αυτή θεσμοθετήθηκε με τον Ν.3852/2010 («ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗΣ») εν τούτοις, με τις προτεινόμενες διατάξεις, αφενός ένα μεγάλο μέρος τους καταργείται και αφετέρου περιορίζεται δραστικά ο ρόλος τους ως κοιτίδων συμμετοχής των πολιτών.

Έναντι των προτεινόμενων νομοθετικών αλλαγών, οι τοπικές κοινωνίες αντιδρούν. Ήδη 1.000 και πλέον Κοινότητες ανά την επικράτεια  έχοντας συγκροτήσει Πανελλαδικό Δίκτυο, δηλώνουν, δια των συμβουλίων και των εκπροσώπων τους, ρητά και κατηγορηματικά κατ΄αρχάς ότι αποκρούουν τις αλλαγές αυτές και περαιτέρω αξιώνουν πρόσθετες αρμοδιότητες και πόρους και σαφές και ολοκληρωμένο θεσμικό πλαίσιο για τη  δημοκρατική λειτουργία μίας πολυεπίπεδης τοπικής διακυβέρνησης. Περαιτέρω τόσο το Πανελλαδικό Δίκτυο αυτό, όσο και αντίστοιχα περιφερειακά, που έχουν ήδη συγκροτηθεί, επεξεργάζονται διαφόρων μορφών και περιεχομένων κινητοποιήσεις και παρεμβάσεις προκειμένου να ενισχύσουν τον αγώνα τους και να τον καταστήσουν αποτελεσματικό. 

Έχει καταστεί προφανές ότι έναντι της κυβερνητικής πολιτικής, που έχει επιλέξει να καταργήσει ή να αποδυναμώσει  συμμετοχικούς θεσμούς, που συμβάλλουν την ανάπτυξη και ενδυνάμωση της τοπικής δημοκρατίας, ένα νέο ακηδεμόνευτο μαζικό κίνημα έχει γεννηθεί. Ένα κίνημα, που στους χαλεπούς καιρούς του κοινωνικού περιορισμού, αρθρώνει ουσιώδη λόγο αντίστασης και αξίωσης για την προάσπιση του δημόσιου χώρου και των πολιτικών δικαιωμάτων. 

 

Ο χρόνος παρέρχεται, η διαβούλευση ολοκληρώνεται στις 18.03.2021 και η κυβέρνηση δείχνει (τουλάχιστον προς το παρόν) αποφασισμένη να  φέρει ως έχει, και σε άμεσο χρόνο, το προτεινόμενο νομοσχέδιο  προς ψήφιση ενώπιον του Ελληνικού Κοινοβουλίου. Η εξέλιξη αυτή προκαλεί εύλογα το ερώτημα στους εκπροσώπους των Κοινοτήτων : «Τι κάνουμε μέχρι να ψηφισθεί το νομοσχέδιο και τι μετά την ψήφισή του;». Πρόκειται ουσιαστικά για ερώτημα, που σχετίζεται άμεσα με την ύπαρξη του κινήματος των Κοινοτήτων και την συνέχιση αυτού, το οποίο, αν δεν καθορίζει, επηρεάζει τα μέγιστα, τη ποιότητα και την προοπτική του αγώνα.

 

Κατ΄αρχάς και μόνον το γεγονός ότι ενεργοί πολίτες, ως εκπρόσωποι των Κοινοτήτων, από όλα τα σημεία της επικράτειας κατόρθωσαν να συναντηθούν, να ανταλλάξουν απόψεις και προβληματισμούς και γενικότερα να αρθρώσουν λόγο, αποτελεί ένα λίαν θετικό γεγονός, που υπερβαίνει την σύγχρονη Ελληνική κοινωνικο-πολιτική πραγματικότητα, που χαρακτηρίζεται από την περιθωριοποίηση του πολίτη, την απαξίωση της συλλογικής δράσης και την καταβαράθρωση του δημόσιου διαλόγου.

 

Το Πανελλήνιο Δίκτυο, οφείλει, κατά την κρίση μου, να λάβει σοβαράτοτα υπόψη την προαναφερόμενη διαπίστωση και να ακολουθήσει μία συγκεκριμένη στρατηγική, που θα αρθρώνεται στην βάση δύο χρονικών διαστημάτων : αυτού που απομένει μέχρι και την ψήφιση του νομοσχεδίου και αυτού που μεσολαβεί μετά την ψήφιση και μέχρι τη εφαρμογή του (Οκτώβριος 2023).

 

Κατά το πρώτο χρονικό διάστημα, το Δίκτυο οφείλει, να προβεί σε μία σειρά από ενέργειες και παρεμβάσεις, που σχετίζονται με την αριθμητική του διεύρυνση, την κατανόηση από τις τοπικές κοινωνίες του θεσμικού ρόλου των Κοινοτήτων και κυρίως την αποτροπή της απαξιωτικής, για τον θεσμό, κυβερνητική πολιτικής. Πρόκειται για ενέργειες και παρεμβάσεις, που ήδη λαμβάνουν χώρα και που πρέπει να αναβαθμισθούν ποιοτικά και να εμπλουτισθούν με αποτελεσματική  επικοινωνιακή πολιτική.

 

Κατά το επόμενο χρονικό διάστημα, και ενώ κατά την πολιτική  πορεία των πραγμάτων νομοσχέδιο θα έχει ήδη ψηφισθεί και θα έχει καταστεί νόμος, το Δίκτυο οφείλει να συγκροτηθεί οργανωτικά, προκειμένου να αντεπεξέλθει με επάρκεια στην πραγματικότητα, που θα τρέχει έως τις ερχόμενες δημοτικές εκλογές και κυρίως στις ανάγκες ενός ακηδεμόνευτου μαζικού κινήματος, που θα διεκδικεί και θα αξιώνει  την ανάδειξη και κατοχύρωση των Κοινοτήτων ως κορυφαίου θεσμού τοπικής δημοκρατίας, ενδοδημοτικής αποκέντρωσης, ουσιαστικής διαβούλευσης και κοινωνικού ελέγχου.

 

Πριν όμως, ή και κατά την οργανωτική αυτή συγκρότηση, οφείλουμε να προσδιορίσουμε θεσμικά τον ρόλο αυτής της δομής κυρίως έναντι των αντίστοιχων δομών των δήμων και της Κεντρικής Διοίκησης. Για τον λόγο αυτόν πρέπει εξ αρχής να προσδιορίσουμε τον θεσμικό ρόλο και την αποστολή των Κοινοτήτων. Θα πρέπει συνεπώς να ληφθούν υπόψη τα εξής:

α) Η Κοινότητα, δεν συναποτελείται από όργανα που εκδίδουν πράξεις δεσμευτικού χαρακτήρα ή κανονιστικές πράξεις, παρά μόνον πράξεις γνωμοδοτικού ή εισηγητικού χαρακτήρα. Οι εξαιρέσεις, που απορρέουν από τις σχετικές νομοθετικές διατάξεις επιβεβαιώνουν τον κανόνα αυτόν. Αν είχαν την νομική δυνατότητα να εκδίδουν τέτοιες πράξεις, θα κατατάσσονταν στην αυτοδιοικητική δομή ως πρόσθετος αυτοδιοικητικός βαθμός, πράγμα που αντίκειται στη διάταξη του άρθρου 102 παρ.1 του Συντάγματος, όπου, ως προς την διοίκηση των τοπικών υποθέσεων, αναφέρεται η πρωτοβάθμια αυτοδιοίκηση, δηλαδή οι Δήμοι και η δευτεροβάθμια αυτοδιοίκηση, δηλαδή οι Περιφέρειες.

 

β) Η Κοινότητα, συνεπώς αποτελεί θεσμό ενδοδημοτικής αποκέντρωσης, της οποίας τα όργανα, ως θεσμοί λαϊκής συμμετοχής μεταφέρουν προς τον Δήμο αιτήματα και προς τους πολίτες τις αποφάσεις των δημοτικών οργάνων που αφορούν την τοπική κοινωνία, που εκπροσωπούν. Αυτή η ροή input αιτημάτων και output αποφάσεων συνιστά και την θεσμική αποστολή της Κοινότητας.

 

γ) Η Κοινότητα ως θεσμός ενδοδημοτικής αποκέντρωσης και λαϊκής συμμετοχής, έχει δυναμικά και όχι στατικά χαρακτηριστικά. Ειδικότερα ο θεσμός αυτός ενδυναμώνεται ή αποδυναμώνεται αντίστοιχα με βάση τον βαθμό συμμετοχής και παρέμβασης των μεν πολιτών στις προβλεπόμενες διαδικασίες, των δε Κοινοτικών Οργάνων στην διεύρυνση των στόχων τους και κυρίως των δράσεών τους. ΄

 

δ) Τα Κοινοτικά Όργανα αποτελούν θεσμούς πολιτικο-συμμετοχικούς, σε αντιδιαστολή με τα Δημοτικά Όργανα, που αποτελούν θεσμούς με πολιτικο-διοικητικό περιεχόμενο.

 

Με βάση τα όσα προαναφέρονται η προτεινόμενη οργανωτική δομή, λόγω του θεσμικού ρόλου των Κοινοτήτων, που θα εκπροσωπεί, θα πρέπει να είναι αποσυσχετισμένη από οποιαδήποτε αντίστοιχη δομή των Δήμων, τόσο σε περιφερειακό (Π.Ε.Δ.),όσο και σε εθνικό επίπεδο (Κ.Ε.Δ.Ε.). Η οργανωτική δομή των Κοινοτήτων θα αποτελεί ένωση για την προάσπιση, ανάδειξη και βελτίωση ενός θεσμού πολιτικής συμμετοχής έναντι της αντίστοιχης ένωσης των Δήμων, που αποτελεί ένωση για την προαγωγή ενός πολιτικο-διοικητικού θεσμού.

 

Η ίδρυση και λειτουργία της προτεινόμενης δομής θα πρέπει να ανατεθεί στην κανονιστική αρμοδιότητα της Κεντρικής Διοίκησης κατά τρόπο ανάλογο με τις υφιστάμενες οργανωτικές δομές των Δήμων. Ωστόσο, μέχρι να λάβει χώρα έκδοση σχετικής κανονιστικής πράξης ή σε περίπτωση ρητής ή σιωπηρής άρνησης έκδοσής της, η προτεινόμενη δομή θα πρέπει να λειτουργεί με την νομική μορφή του σωματείου του Αστικού Κώδικα, ως ένωση εκπροσώπων Κοινοτήτων.

 

Οι σκοποί της λειτουργίας της προτεινόμενης δομής, θα είναι πέρα από την εν γένει ανάδειξη, προβολή και προώθηση του θεσμού, κυρίως η παροχή κάθε μορφής και περιεχομένου, διοικητικής υποστήριξης προς τα μέλη – Κοινότητες.

 

Κοινότητα Ερυθρών 110.3.2021

Παναγιώτης Απ. Κουτσουλέλος

Πρόεδρος της Επιτροπής Διοικητικής Υποστήριξης της Κοινότητας Ερυθρών του Δήμου Μάνδρας Ειδυλλίας-Αττικής 

 

Έ