Η ΣΧΕΔΙΑΖΟΜΕΝΗ ΙΔΙΩΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΔΗΜΟΤΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΚΑΘΑΡΙΟΤΗΤΑΣ
Με τη διάταξη του άρθρου 179 του αναπτυξιακού νομοσχεδίου προβλέπεται και προωθείται η εκχώρηση σε ιδιώτες εργολάβους δημοτικών υπηρεσιών καθαριότητας (αποκομιδή και μεταφορά στερεών αποβλήτων και ανακυκλώσιμων, καθαριότητα δημόσιων χώρων και κτιρίων), εφόσον «τεκμηριώνεται η αδυναμία εκτέλεσης συγκεκριμένων υπηρεσιών με ίδια μέσα του δήμου». Με τη διάταξη αυτή το δημοτικό συμβούλιο θα έχει τη δυνατότητα να εκχωρεί στην ιδιωτική επιχειρηματική δραστηριότητα, εκτός από τις προαναφερόμενες υπηρεσίες, και τη συντήρηση χώρων πρασίνου και τον ηλεκτροφωτισμό, κατά την κρίση του και χωρίς μάλιστα αιτιολόγηση.
Με τη δημοσίευση της διάταξης αυτής, πολλοί έσπευσαν να επικροτήσουν την πρωτοβουλία της κεντρικής διοίκησης ως εκδήλωση βούλησης για αναβάθμιση της ποιότητας των δημοτικών υπηρεσιών στην κατεύθυνση της πολυπόθητης εξοικονόμησης των δημοτικών πόρων, δεδομένου ότι θα εξασφαλίζεται μείωση του λειτουργικού κόστους λόγω του ανταγωνισμού.
Με το σημερινό μου σημείωμα θα αποπειραθώ να αποδείξω ότι η εφαρμογή της διάταξης του άρθρου 179 του αναπτυξιακού πολυνομοσχεδίου όχι μόνο δεν θα προκαλέσει αναβάθμιση των υπηρεσιών καθαριότητας με παράλληλη μείωση του λειτουργικού κόστους, αλλά επιπροσθέτως θα δημιουργήσει προβλήματα ή θα εντείνει υφιστάμενα τόσο στα δημοσιονομικά δημοτικά πράγματα όσο και εν γένει στις τοπικές κοινωνίες.
ΟΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΠΟΥ ΠΡΟΚΑΛΟΥΝΤΑΙ.
Σχηματικά οι επιπτώσεις, που μπορούν να προκληθούν από την εφαρμογή της διάταξης του άρθρου 179 του αναπτυξιακού νομοσχεδίου, μπορούν να καταταχθούν σε δύο κατηγορίες: εκείνες, που προκαλούνται στο πεδίο της οικονομίας και αυτές, που προκαλούνται στο πεδίο της τοπικής, και όχι μόνο κοινωνίας. Επιπτώσεις, που λαμβάνουν ιδιαίτερες διαστάσεις, σε περίπτωση που η προαναφερόμενη διάταξη τύχει εφαρμογής σε ένα ιδιόμορφο και προβληματικό δήμο, όπως αυτόν της Μάνδρας Ειδυλλίας.
Ως προς την οικονομία.
Αποτελεί αδιαμφισβήτητη πραγματική κατάσταση ότι η καπιταλιστική αναδιάρθρωση, που συντελείται τα τελευταία χρόνια, με την μορφή οικονομικής κρίσης, προκαλεί, μέσω συγκεκριμένων πολιτικών επιλογών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των Ελληνικών Κυβερνήσεων, έντονες πιέσεις στο χώρο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης προκειμένου να προσφέρονται περισσότερα με λιγότερους πόρους. Για την επίτευξη του στόχου αυτού προτάθηκε και υλοποιείται η πολιτική της ιδιωτικοποίησης των δημοτικών υπηρεσιών. Πρόκειται για επιλογή, που είχε αρχίζει να εφαρμόζεται σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, ήδη από τα τέλη της δεκαετίας του ’80 ως εργαλείο διαχείρισης.
Το βασικό επιχείρημα της επιλογής αυτής, που αντιστοιχεί μάλιστα σε κίνητρο για ιδιωτικοποίηση των δημοτικών υπηρεσιών και ειδικότερα αυτών, που αφορούν την καθαριότητα, είναι ο ανταγωνισμός. Κατά τους οπαδούς της επιλογής αυτής, η διαδικασία του ανταγωνισμού, μέσω του δημοσίου διαγωνισμού, προκαλεί έντονη πίεση προς την κατεύθυνση της ελαχιστοποίησης τους κόστους. Περαιτέρω η ιδιωτικοποίηση δημιουργεί ισχυρά κίνητρα στις επιχειρήσεις να υλοποιήσουν καινοτομίες προκειμένου να βελτιώσουν τη θέση τους στην αγορά.
Τα επιχειρήματα όμως αυτά των οπαδών της ιδιωτικοποίησης, αν και εκλαμβάνονται αρχικά ως εύλογα, ουδεμία σχέση έχουν με την πραγματικότητα, η οποία καταδεικνύει ότι η σχέση ανάμεσα στην εκχώρηση των δημοτικών υπηρεσιών καθαριότητας και της ελαχιστοποίησης του κόστους είναι από αδύναμη έως και ανύπαρκτη.
Σε έρευνες, που έχουν γίνει τόσο σε χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όσο και στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, αποδείχθηκε ότι τον αρχικό ανταγωνισμό των επιχειρήσεων διαδέχεται σχεδόν αμέσως ένας υψηλός συγκεντρωτισμός, με την μορφή ανάπτυξης μονοπωλίων. Περαιτέρω και αντίστοιχα, λόγω των συγκεντρωτικών τάσεων, που αναπτύσσονται στην αγορά, την όποια αρχική εξοικονόμηση του κόστους διαδέχεται η διόγκωσή του. Μάλιστα σε μικρούς πληθυσμιακά δήμους, όπως αυτός της Μάνδρας Ειδυλλίας, το κόστος της ιδιωτικοποίησης μπορεί να επιβαρυνθεί περαιτέρω από το επιπρόσθετο λειτουργικό κόστος διαχείρισης, που προκαλείται από τον έλεγχο των συμβάσεων με τις ιδιωτικές επιχειρήσεις. Συγκεκριμένα για το έλεγχο αυτό απαιτούνται πρόσθετες επαρκείς υπηρεσίες (νομικές, οικονομικές και τεχνικές), που οι μικροί πληθυσμιακά δήμοι, είτε δεν διαθέτουν, είτε διαθέτουν αλλά πάσχουν από υποστελέχωση.
Για να καταστεί πειστικός ο λόγος μου σχετικά με το ότι η ιδιωτικοποίηση των δημοτικών υπηρεσιών καθαριότητας προκαλεί επαύξηση του λειτουργικού κόστους, παραθέτω πίνακα σύνοψης οικονομετρικών μελετών σχετικά με το κόστος των υπηρεσιών καθαριότητας και τη σχέση του με την ιδιωτικοποίηση, όπως αυτός ενσωματώνεται στην αξιόλογη μελέτη με τον τίτλο : «Πρωτοβάθμια Αυτοδιοίκηση : Τα οικονομικά της, η εκχώρηση αρμοδιοτήτων και οι επιπτώσεις της στο ανθρώπινο δυναμικό και στα δημόσια αγαθά» (Έκδοση Κοινωνικό Πολύκεντρο 2014).
Ως προς την κοινωνία
Πέρα όμως από την επαύξηση του λειτουργικού κόστους, η ιδιωτικοποίηση των δημοτικών υπηρεσιών καθαριότητας μπορεί να προκαλέσει σημαντικά κοινωνικά προβλήματα ειδικότερα ως προς το φυσικό περιβάλλον και τους εργαζόμενους. Ειδικότερα:
α) Ως προς το περιβάλλον.
Η ιδιωτική επιχείρηση, έχοντας ως αποκλειστικό γνώμονα λειτουργίας της το κέρδος, είναι έντονα αμφίβολο αν μπορεί να διαχειριστεί την περισυλλογή απορριμμάτων ή αποβλήτων, που άτακτα εναποτίθενται σε περιοχές δήμων με τεράστιες ακάλυπτες εδαφικές εκτάσεις, όπως αυτές του Δήμου Μάνδρας Ειδυλλίας. Μπορεί μία επιχείρηση, που η ύπαρξή και λειτουργία της ρυθμίζεται αποκλειστικά από τον αδυσώπητο κανόνα του ελάχιστου κόστους και του μέγιστου κέρδους να διαχειρίζεται με ασφάλεια, και επικίνδυνα απόβλητα, σύμφωνα με τους, δαπανηρούς ως προς την εφαρμογή τους, κανονισμούς δημόσιας υγιεινής; Το ερώτημα είναι γνήσια ρητορικό και η επ΄αυτού απάντηση αμείλικτα αρνητική. Η εν λόγω, κατ΄ εκχώρηση διαχείριση μόνο προβλήματα μπορεί να δημιουργήσει στο φυσικό περιβάλλον.
β) Ως προς τους εργαζόμενους .
Ο αδυσώπητος κανόνας του ελάχιστου κόστους και του μέγιστου κέρδους οδηγεί σε συμπίεση του λειτουργικού κόστους και κατά συνέπεια του εργασιακού. Αυτό σημαίνει ότι οι επιχειρήσεις στις οποίες θα εκχωρηθούν οι υπηρεσίες καθαριότητας θα απασχολούν φθηνή και ανασφάλιστη εργασία, που θα παρέχεται κυρίως από απροστάτευτους και εγκαταλελειμμένους στην τύχη τους οικονομικούς μετανάστες. Η ιδιωτικοποίηση της υπηρεσίας καθαριότητας σε συνδυασμό με τις απολύσεις έμπειρων εργαζομένων στον συγκεκριμένο τομέα και με την εκτεταμένη απασχόληση του προαναφερόμενου «φθηνού» προσωπικού, είναι μαθηματικά βέβαιο ότι θα συμβάλει καθοριστικά στην αύξηση της τοπικής ανεργίας.
ΤΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
Η εκχώρηση των δημοτικών υπηρεσιών καθαριότητας έχει αρνητικό πρόσημο τόσο ως προς τα δημοσιονομικά και εν γένει την τοπική οικονομία όσο και ως προς την κοινωνία.
Η αναμόρφωση της δομής και της λειτουργίας των δημοτικών υπηρεσιών στην αποκλειστική και μοναδική κατεύθυνση εξυπηρέτησης του δημοσίου συμφέροντος και του κοινωνικού οφέλους καθώς και η κατοχύρωση της εργασιακής ασφάλειας των εργαζομένων, αποτελούν τους καθοριστικούς ικανούς και αναγκαίους όρους για την ποιοτική αναβάθμιση της διαχείρισης της καθαριότητας με ένα κοινωνικά ανεκτό λειτουργικό κόστος.
Ερυθρές 19η Οκτωβρίου 2019
Παναγιώτης Απ. Κουτσουλέλος
Μέλος της Επιτροπής Διοικητικής Υποστήριξης του Συμβουλίου της Κοινότητας Ερυθρών
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου