Ανεξάρτητα
και πέρα από τις αρμοδιότητες, που έχουν ανατεθεί από τον νόμο και οι οποίες
προσδιορίζουν την θεσμική τους αποστολή, οι Κοινότητες συνιστούν πρωταρχικά
πόλους συσπείρωσης και συμμετοχής των πολιτών, που λειτουργούν στην κατεύθυνση
της κοινωνικο-οικονομικής ανάπτυξης των τόπων αναφοράς τους. Ως εκ τούτου
ζητήματα, που αφορούν την τοπική απασχόληση, την προστασία του περιβάλλοντος,
την προώθηση πολιτιστικών δράσεων και την παροχή κοινωνικής φροντίδας, θα
πρέπει να βρίσκονται στο επίκεντρο των ενδιαφερόντων των Κοινοτήτων.
Όμως με ποιο
τρόπο και σε ποια κατεύθυνση μπορούν να παρεμβαίνουν οι Κοινότητες προκειμένου
να δημιουργούν αντικειμενικές συνθήκες βιώσιμης κοινωνικής ανάπτυξης των χωριών
και των γειτονιών στις πόλεις; Υπάρχουν διαθέσιμα τα κατάλληλα θεσμικά εργαλεία
προς τούτο;
Μία πειστική
απάντηση στα ερωτήματα αυτά, μπορεί να αντληθεί από την μορφή και το περιεχόμενο της λειτουργίας της
κοινωνικής και αλληλέγγυας οικονομίας. Σύμφωνα με την διάταξη του άρθρου 2
παρ.21 του Ν.4430/2016 «Ως
Κοινωνική και Αλληλέγγυα Οικονομία ορίζεται το σύνολο των οικονομικών δραστηριοτήτων
που στηρίζονται σε μία εναλλακτική μορφή οργάνωσης των σχέσεων παραγωγής,
διανομής, κατανάλωσης και επανεπένδυσης, βασισμένη στις αρχές της δημοκρατίας,
της ισότητας, της αλληλεγγύης, της συνεργασίας, καθώς και του σεβασμού στον
άνθρωπο και το περιβάλλον». Με βάση τον ορισμό αυτόν η κοινωνική και
αλληλέγγυα οικονομία, διαφοροποιείται, τόσο από τον κρατικό τομέα της
οικονομίας, όσο και από τον ιδιωτικό, δεδομένου ότι στοχεύει όχι στην εκπλήρωση
δημόσιου σκοπού με την στενή έννοια ή στην επίτευξη κέρδους, λαμβανομένων υπόψη
ότι η μεν επιχειρηματική λειτουργία των φορέων, συνίσταται στην επανεπένδυση
των κερδών για την δημιουργία θέσεων απασχόλησης, ο δε σκοποί τους αποβλέπουν
στην ικανοποίηση συλλογικής ή κοινωνικής ωφέλειας. Ως συλλογική ωφέλεια ορίζεται
η από κοινού
εξυπηρέτηση των αναγκών των μελών του φορέα Κοινωνικής και Αλληλέγγυας Οικονομίας, δηλαδή
της κοινωνικής επιχείρησης, μέσα από τη διαμόρφωση ισότιμων σχέσεων παραγωγής,
τη δημιουργία θέσεων σταθερής και αξιοπρεπούς εργασίας, την συμφιλίωση
προσωπικής, οικογενειακής και επαγγελματικής ζωής (άρθρο 2 παρ. 2 του Ν.
4330/2016). Ως κοινωνική ωφέλεια
ορίζεται η εξυπηρέτηση κοινωνικών αναγκών τοπικού ή ευρύτερου χαρακτήρα
με την αξιοποίηση της κοινωνικής καινοτομίας, μέσα από δραστηριότητες βιώσιμης
ανάπτυξης ή παροχής κοινωνικών υπηρεσιών γενικού συμφέροντος ή κοινωνικής
ένταξης (άρθρο 2 παρ.3 του Ν. 4330/2016).
Φορείς της Κοινωνικής και Αλληλέγγυας Οικονομίας είναι: α. Οι
Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις (Κοιν.ΣΕΠ.), β. οι Κοινωνικοί Συνεταιρισμοί
Περιορισμένης Ευθύνης (Κοι.Σ.Π.Ε.), γ. οι Συνεταιρισμοί Εργαζομένων και δ.
Αστικές Εταιρίες υπό προυποθέσεις (άρθρο 3 του Ν. 4330/2016).
Οι φορείς της Κοινωνικής και Αλληλέγγυας Οικονομίας
εκπληρώνουν τους σκοπούς της οικονομίας αυτής, λαμβανομένου περαιτέρω υπόψη ότι
κατά κανόνα δραστηριοποιούνται σε τομείς όπου, το μεν δημόσιο δεν θεωρεί εν
γένει συμφέρουσα την οικονομική του παρέμβαση, το δε ιδιωτικό κεφάλαιο δεν επενδύει λόγω προφανούς έλλειψης
προοπτικής κερδοφορίας. Η προστασία του φυσικού και ιστορικού περιβάλλοντος, ο πολιτισμός και η παροχή
κοινωνικής φροντίδας, αποτελούν τους πλέον χαρακτηριστικούς από τους τομείς
αυτούς.
Η φύση και η δράση των φορέων Κοινωνικής και
Αλληλέγγυας Οικονομίας, δεν είναι γεωγραφικά εκτεταμένη. Αντιθέτως η δράση αυτή
μπορεί να εκταθεί στις τοπικές κοινότητες όπου διαχέεται η
παραγόμενη κοινωνική ωφέλεια. Η συμβολή τους στην προκειμένη περίπτωση στην
τοπική ανάπτυξη δεν είναι απλώς καθοριστική αλλά, ιδίως σήμερα, στις συνθήκες
της κοινωνικής φτώχιας και της ανεργίας, είναι κομβική διότι η κοινωνική
οικονομία προσφέρει λύσεις απασχόλησης και παραγωγής κοινωνικής ωφέλειας. Η
σημασία της μάλιστα αναδεικνύεται εντονότερη στις συνθήκες που προκάλεσε η
πανδημία του COVID 19 όταν οι δομές κοινωνικής φροντίδας
και αλληλεγγύης χρειάζονται ενίσχυση με θέσεις εργασίας.[1]
Εν ολίγοις η
σημασία της Κοινωνικής και Αλληλέγγυας Οικονομίας είναι καθοριστική για την
οικονομία μικρής κλίμακας σε επίπεδο χωριού ή γειτονιάς στις πόλεις.
Καθίσταται
συνεπώς ωφέλιμο οι κοινότητες να αναλάβουν κατ΄αρχάς πρωτοβουλίες για την
προβολή και την προώθηση της Κοινωνικής και Αλληλέγγυας Οικονομίας στους τόπους
τους, ενθαρρύνοντας και αξιοποιώντας την συμμετοχή των πολιτών για την
δημιουργία κοινωνικών επιχειρηματικών
δράσεων για την προστασία του φυσικού και ιστορικού περιβάλλοντος, την
προώθηση του πολιτισμού και την ανάπτυξη δομών κοινωνικής πρόνοιας, με την
δημιουργία θέσεων εργασίας και με σκοπό την επίτευξη της μέγιστης δυνατής
συλλογικής και κυρίως κοινωνικής ωφέλειας.
Το ποσοτικό
και ποιοτικό μέγεθος της ωφέλειας αυτής άμεσα προκύπτει αν σκεφτούμε λ.χ. πόσο
κοινωνικά χρήσιμο θα ήταν, να αναληφθούν δράσεις για την προστασία των δασών
(δασοπροστασία), να προβάλλονται τα ιδιαίτερα φυσικά ή ιστορικά στοιχεία ενός
τόπου (περιήγηση) ή να φροντίζονται άτομα, που ανήκουν στις ευπαθείς κοινωνικές ομάδες (παροχή
φροντίδας).
Κοινότητα Ερυθρών του Δήμου Μάνδρας Ειδυλλίας 06.05.2021
Παναγιώτης Απ. Κουτσουλέλος
Πρόεδρος της Επιτροπής Διοικητικής Υποστήριξης της Κοινότητας Ερυθρών
[1] «Κοινωνική και Αλληλέγγυα Οικονομία» Δημήτρη Ι. Κατσούλη, http://tetradioaftodioikisis.blogspot.com/2020/07/blog-post.html#more
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου