Ο προληπτικός έλεγχος της (αντι)συνταγματικότητας του νομοσχεδίου για την Αυτοδιοίκηση

 

Η ΑΝΤΙΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΔΙΑΤΑΞΕΩΝ ΤΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΝΟΜΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ

Έχει βάσιμα υποστηριχθεί ότι στο, από το Υπουργείο Εσωτερικών, προωθούμενο  προς συζήτηση και ψήφιση από το Ελληνικό Κοινοβούλιο,  σχέδιο νόμου με τον τίτλο «Εκλογή Δημοτικών και Περιφερειακών Αρχών» εμπεριέχονται ρυθμίσεις, που αντίκεινται σε συνταγματικές διατάξεις. Ενδεικτικά αναφέρουμε:

α) Την διάταξη του άρθρου 2 παρ.4 του σχεδίου, σύμφωνα με την οποία δεν εκλέγονται, πλην ορισμένων εξαιρέσεων, Συμβούλια Κοινοτήτων, στους Δήμους της Περιφέρειας-Αττικής, η οποία αντίκειται στην διάταξη του άρθρο 25 του Διεθνούς Συμφώνου για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα (Ν.2462/1997) και ως εκ τούτου στις  διατάξεις των άρθρων 4 παρ.1 και 2, σύμφωνα με τις οποίες : 1. «Oι Έλληνες είναι ίσοι ενώπιον του νόμου. 2. Oι Έλληνες και οι Eλληνίδες έχουν ίσα δικαιώματα και υποχρεώσεις»  και 28 παρ.1 του Συντάγματος, σύμφωνα με την οποία: «Oι γενικά παραδεγμένοι κανόνες του διεθνούς δικαίου, καθώς και οι διεθνείς συμβάσεις, από την επικύρωσή τους με νόμο και τη θέση τους σε ισχύ σύμφωνα με τους όρους καθεμιάς, αποτελούν αναπόσπαστο μέρος του εσωτερικού ελληνικού δικαίου και υπερισχύουν από κάθε άλλη αντίθετη διάταξη νόμου. H εφαρμογή των κανόνων του διεθνούς δικαίου και των διεθνών συμβάσεων στους αλλοδαπούς τελεί πάντοτε υπό τον όρο της αμοιβαιότητας.»

β) Τις διατάξεις των άρθρων 13 και 28 του σχεδίου νόμου σχετικά με την εκλογική ανάδειξη των Συμβουλίων των Κοινοτήτων και του Πρόεδρου σε Κοινότητες με πληθυσμό έως και τριακοσίους (300) κατοίκους αντιστοίχως, οι οποίες αντίκεινται στην διάταξη του άρθρου 52 του Συντάγματος σύμφωνα με την οποία «H ελεύθερη και ανόθευτη εκδήλωση της λαϊκής θέλησης, ως έκφραση της λαϊκής κυριαρχίας, τελεί υπό την εγγύηση όλων των λειτουργών της Πολιτείας, που έχουν υποχρέωση να τη διασφαλίζουν σε κάθε περίπτωση. Nόμος ορίζει τις ποινικές κυρώσεις κατά των παραβατών της διάταξης αυτής.»

 

Ο ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΗΣ ΑΝΤΙΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ.

Το Σύνταγμα της Ελλάδας είναι ένα γραπτό και αυστηρό Σύνταγμα (τυπικό Σύνταγμα). Είναι ένα ενιαίο γραπτό κείμενο, αποτελούμενο από 120 άρθρα (γραπτό), το οποίο δεν μπορεί να αναθεωρηθεί, δηλαδή, να τροποποιηθεί, παρά μόνο με τη διαδικασία που το ίδιο προβλέπει στο άρθρο 110 του κειμένου του (αυστηρό). Η αυστηρότητα του Συντάγματος και η διάκρισή του από τους κοινούς νόμους, αλλά και ο θεμελιακός του χαρακτήρας, αφού όλες οι εξουσίες ασκούνται όπως το ίδιο ορίζει (άρθρο 1 παρ.3), προσδίδουν σ’ αυτό τον χαρακτήρα του θεμελιώδους νόμου, προς τον οποίο δεν μπορεί να αντίκειται κανένας άλλος εθνικός κανόνας δικαίου. H διαφορά τυπικής ισχύος, δηλαδή, της μεγαλύτερης κανονιστικής δύναμης του Συντάγματος έναντι των νόμων, γεννά το ζήτημα ποιος δικαιούται να ελέγχει τη συνταγματικότητα των νόμων, δηλαδή αν ένας νόμος συγκρούεται κατά περιεχόμενο με το περιεχόμενο του Συντάγματος ή ψηφίστηκε κατά παράβαση της διαδικασίας που το ίδιο προβλέπει[1].

 

Ο έλεγχος της αντισυνταγματικότητας των νόμων, λαμβάνει χώρα τόσο προληπτικά, δηλαδή πριν από την ψήφιση του σχετικού σχεδίου, όσο και κατασταλτικά, δηλαδή μετά την ψήφιση του σχετικού σχεδίου και την θέση του σε ισχύ ως νόμου.

 

Ο ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΕΥΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΩΣ ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΗΣ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΤΩΝ ΝΟΜΩΝ.

Στην παρούσα φάση και με δεδομένο ότι το προαναφερόμενο νομοσχέδιο δεν έχει ψηφισθεί από την Βουλή και ως εκ τούτου δεν έχει καταστεί νόμος, συντρέχει περίπτωση άσκησης προληπτικού ελέγχου της αντισυνταγματικότητας των διατάξεών του.

Με το άρθρο 100 του Κανονισμού της Βουλής, όπως ισχύει μετά την γενόμενη τροποποίησή του, με την από 22.06.2017, απόφαση της Ολομέλειας της Βουλής (Φ.Ε.Κ. 92^Α’/26.06.2017)  ορίζονται επί λέξει τα εξής:

1.    Ο Πρόεδρος της Βουλής και κάθε Βουλευτής ή μέλος της Κυβέρνησης μπορεί να ζητήσει στο στάδιο της κατ΄αρχήν συζήτησης, να αποφανθεί η Βουλή αναφορικά με συγκεκριμένες αντιρρήσεις που προβάλλει για την αντισυνταγματικότητα του νομοσχεδίου ή πρότασης νόμου, όπως διαμορφώθηκε από την αρμόδια επιτροπή και εισάγεται στην Ολομέλεια ή στο Τμήμα Διακοπής Εργασιών της Βουλής. Μέχρι την έναρξη της ψηφοφορίας, Ο Πρόεδρος της Βουλής και κάθε Βουλευτής ή μέλος της Κυβέρνησης μπορεί να ζητήσει να αποφανθεί η Βουλή αναφορικά με συγκεκριμένες αντιρρήσεις που προβάλλει ως προς την συνταγματικότητα τροπολογίας, που κατατέθηκε στην Ολομέλεια ή στο Τμήμα Διακοπής Εργασιών της Βουλής. Σε περίπτωση ενιαίας συζήτησης επί της αρχής, επί των άρθρων και επί του συνόλου, αντίρρηση, που προβάλλεται ή αντιρρήσεις, που προβάλλονται από περισσότερους ως προς την συνταγματικότητα νομοσχεδίου ή πρότασης νόμου ή τροπολογίας συζητείται ή συζητούνται μέχρι την έναρξη της ψηφοφορίας.

2.    Ο Πρόεδρος της Βουλής ορίζει την έναρξη της συζήτησης της πρότασης ή των προτάσεων της προηγούμενης παραγράφου, στην οποία μετέχουν ένας από αυτούς, που την διατύπωσαν ή τις διατύπωσαν, ένας από τους αντιλέγοντες, Οι Πρόεδροι των Κοινοβουλευτικών Ομάδων και οι αρμόδιοι Υπουργοί, καθένα για πέντε (5) λεπτά της ώρας. Η σχετική απόφαση λαμβάνεται αποκλειστικά με ανάταση ή έγερση.

 

Με βάση τα όσα προαναφέρονται όργανα προληπτικού ελέγχου της αντισυνταγματικότητας είναι ο Πρόεδρος της Βουλής, οι Βουλευτές και κάθε μέλος της Κυβέρνησης. Ο εν λόγω προληπτικός έλεγχος, αποτελεί δικαίωμα της Βουλής, που βασίζεται στα άρθρα 1 παρ.3 του Συντάγματος, σύμφωνα με τα οποία: «Όλες οι εξουσίες πηγάζουν από το Λαό, υπάρχουν υπέρ αυτού και του Έθνους και ασκούνται όπως ορίζει το Σύνταγμα» και 120 παρ.2  σύμφωνα με το οποίο:  «O σεβασμός στο Σύνταγμα και τους νόμους που συμφωνούν με αυτό και η αφοσίωση στην Πατρίδα και τη Δημοκρατία αποτελούν θεμελιώδη υποχρέωση όλων των Ελλήνων» .

 

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ

Συνεπώς στην φάση, κατά την οποία το σχέδιο νόμου «Εκλογή Δημοτικών και Περιφερειακών Αρχών» έλθει προς συζήτηση ενώπιον της Βουλής και πριν από την ψήφισή του, μπορεί, από τα όργανα τα οποία προβλέπονται από τις διατάξεις του άρθρου 100 του Κανονισμού της Βουλής να προβληθούν αντιρρήσεις ως την συνταγματικότητα των διατάξεων, τις οποίες στην αρχή του κειμένου αναφέρουμε (ένσταση  αντισυνταγματικότητας).

 

Κοινότητα Ερυθρών Δήμου Μάνδρας Ειδυλλίας 11^η Μαΐου 2021

Παναγιώτης Απ. Κουτσουλέλος

Πρόεδρος της Επιτροπής Διοικητικής Υποστήριξης της Κοινότητας Ερυθρών

---

[1] Βαρβάρα Μπουκουβάλα Πρωτοδίκης Δ.Δ. – Δ.Ν. Ηttps://www.syntagmawatch.gr/my-constitution/poios-elegxei-ti-syntagmatikotita-ton-nomon-kai-me-poio-tropo/