Αρμοδιότητα για την πρόληψη πυρκαγιών: Δασαρχείο ή Δήμοι;

 

Με αφορμή τις πρόσφατες καταστροφικές πυρκαγιές, που εκδηλώθηκαν σε δασικές περιοχές των Δημοτικών Κοινοτήτων Βιλίων και Μάνδρας, του Δήμου Μάνδρας Ειδυλλίας, αιρετοί τοπικοί αυτοδιοικητικοί εκπρόσωποι, καταλόγισαν την ευθύνη για την έλλειψη αντιπυρικής προστασίας στην αρμόδια Δασική Υπηρεσία της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Αττικής, δηλαδή στο Δασαρχείο.  Είναι βάσιμος όμως ο εν λόγω καταλογισμός της ευθύνης;   

 

Απάντηση στο ερώτημα αυτό, δίνει και μάλιστα με διαφωτιστικό τρόπο, η, με αριθμό πρωτ. 3752/02.05.2018 εγκύκλιος της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας με θέμα «Σχέδιο δράσεων Πολιτικής Προστασίας για την αντιμετώπιση κινδύνων λόγω δασικών πυρκαγιών».

 

Με βάση το προαναφερόμενο έγγραφο και σε συνδυασμό με τις πραγματικές περιστάσεις, που συνέτρεχαν και συντρέχουν στον Δήμο Μάνδρας Ειδυλλίας, μπορούμε πρωταρχικά, ενδεικτικά και πρόχειρα, να αναφέρουμε τα εξής , θέτοντας παράλληλα και ορισμένα κρίσιμα ερωτήματα:

 

Η ευθύνη έκδοσης οδηγιών και τεχνικών προδιαγραφών έργων και εργασιών αντιπυρικής προστασίας δασών και δασικών εκτάσεων και η εκπόνηση προγραμμάτων προστασίας τους από τον κίνδυνο των πυρκαγιών, αποτελεί αρμοδιότητα της Γενικής Διεύθυνσης Δασών και Δασικού Περιβάλλοντος του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας (Ν. 2612/1998, Ν. 3208/2003, Π.Δ. 402/1988, ΚΥΑ 23111/2010, ΠΔ.24/2015, ΠΔ.132/2017) και όχι του τοπικού Δασαρχείου. Ποιος ήταν ο προγραμματισμός των έργων και εργασιών αντιπυρικής προστασίας και ποιος ο βαθμός υλοποίησης αυτών, από την ως άνω υπηρεσία της Κεντρικής Διοίκησης, σχετικά με τα δάση και τις δασικές εκτάσεις του Δήμου Μάνδρας Ειδυλλίας; Με δεδομένο, ότι στον Δήμο Μάνδρας Ειδυλλίας, υφίστανται εκτεταμένες δασικές εκτάσεις, είχε υποβληθεί από τον Δήμο αυτόν αίτημα προς προαναφερόμενη υπηρεσία για εκπόνηση και εφαρμογή ειδικού προγράμματος πυροπροστασία; Και όχι γιατί;

 

Εργα αντιπυρικής προστασίας δύνανται να εκτελέσουν και οι Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης, δηλαδή οι Δήμοι και οι Περιφέρειες, στα πλαίσια σύναψης προγραμματικών συμβάσεων (άρθρο 100 του Ν3852/2010) για τη μελέτη και εκτέλεση δασοτεχνικών έργων (καθαρισμοί δασικής βλάστησης, κλπ) σε δημόσια δάση και δασικές εκτάσεις, σύμφωνα  με τις διατάξεις του άρθρου 53 του Ν. 4042/2012 (ΦΕΚ 24/Α΄/2012). Στην προκειμένη περίπτωση ο Δήμος Μάνδρας Ειδυλλίας διαπραγματεύθηκε προς σύναψη μία τέτοιου είδους προγραμματική σύμβαση; Και αν όχι γιατί;

 

Η εκτέλεση προγραμμάτων μείωσης του κινδύνου με την προληπτική απομάκρυνση μέρους της βλάστησης (εργασίες καθαρισμού), γύρω από περιοχές ιδιαίτερης προστασίας (κτιριακές υποδομές και εγκαταστάσεις, κατασκηνώσεις, αρχαιολογικοί χώροι, άλση, πάρκα, κλπ) και περιοχές που θεωρούνται λόγω της φύσεώς τους υψηλού κινδύνου (σημεία διέλευσης δικτύων μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας, δεξαμενές καυσίμων, χώροι εναπόθεσης απορριμμάτων, κλπ) αποτελεί ευθύνη των φορέων στους οποίους ανήκει ο χώρος (Πυρ. Διατάξεις 4/2012, 9/2000, 9Α/2005, Ν. 998/1979, ΥΑ12030/Φ109.1/1999, Ν.3852/2010, αρθ.94 παρ.1), στους οποίους περιλαμβάνονται και οι Δήμοι. Η εκτέλεση αυτών των προγραμμάτων πρέπει να πραγματοποιείται στην αρχή της αντιπυρικής περιόδου (δηλαδή την 1^η Μαίου κάθε έτους). Διευκρινίζεται ότι η προληπτική απομάκρυνση μέρους της βλάστησης (εργασίες καθαρισμού) για μείωση του κινδύνου αναφέρεται σε σειρά εργασιών που αποβλέπουν στην πλήρη απομάκρυνση κυρίως της καύσιμης φυτικής ύλης που βρίσκεται στη επιφάνεια του εδάφους όπως το φυλλόστρωμα, τα ξερά χόρτα, η ποώδης βλάστηση, τα φρύγανα, καθώς και τα κατακείμενα ξερά κλαδιά, κλπ. Επιπλέον, στις εργασίες καθαρισμού περιλαμβάνεται και αποκλάδωση της βάσης της κόμης των δένδρων και αύξηση του ύψους έναρξης της από την επιφάνεια του εδάφους, ανάλογα με την ηλικία και το είδος, προκειμένου να μειωθεί η πιθανότητα σε μια πυρκαγιά που αναπτύσσεται στην επιφάνεια του εδάφους να περάσει στην κόμη των δένδρων και εν συνεχεία κινηθεί επικόρυφα με επικίνδυνη συμπεριφορά.

Τα ερωτήματα, που ανακύπτουν στην προκειμένη περίπτωση είναι: Ο Δήμος Μάνδρας Ειδυλλίας, εφάρμοσε ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα δράσης της προαναφερόμενης αντιπυρικής προστασίας (πλην αυτού του προγράμματος ΔΡΥΑΔΕΣ, που αφορούσε συγκεκριμένες δασικές περιοχές); Τα σχετικά έργα έλαβαν χώρα στην αρχή της αντιπυρικής περιόδου; Και αν όχι γιατί; Η απομάκρυνση της αποξηλωθείσας βλάστησης έγινε σύμφωνα με τις προδιαγραφές που προαναφέρονται και εκτίθενται στην, με αριθμό πρωτ. 3752/02.05.2018 εγκύκλιο της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας;

 

Αυτά προς τον παρόν, με το ενδεχόμενο να επανέλθουμε αναλυτικότεροι.

 

Κοινότητα Ερυθρών 24^η Αυγούστου 2021

Παναγιώτης Απ. Κουτσουλέλος

Δημότης Μάνδρας Ειδυλλίας